Neden Golf Hikayesi
Bornova, güzel havası ve doğası nedeniyle sayfiye evleri için seçilen bir yerleşimdi. İzmir-Kasaba demiryolunun 1866’da hizmete girmesiyle birlikte sürekli yaşanılan bir yer haline geldi. Bornova’nın bugünkü ünlü köşkleri bu tarihlerden sonra inşa edilmeye başlandı. Mattheys Köşkü bugün yeniden hayat bulurken Minyatür Bornova Köşkleri Temalı Mini Golf Sahası ile Bornova’nın tarihine ve kültürüne bir gönderme yapıyor.
İzmir’de uzun yıllar yaşayan Levantenlerin, ekonomik olduğu kadar sosyokültürel hayata getirdikleri zenginlik, spor dallarında da kendini göstermişti. Futbol, tenis, binicilik, bisiklet, atletizm ve yüzme gibi modern spor dallarının İzmir’de görülmeye başlanmasında payları büyüktü. Golf de bu spor dallarından biriydi.
Osmanlı İmparatorluğu topraklarında 17. ve 20. yüzyıllar arasında yaşayan Levantenlerin kültür mirasını araştırmak ve korumak amacıyla kurulan Londra merkezli Levanten Miras Vakfı’nın (Levantine Heritage Foundation) veri tabanında İzmir’de golf sporunun başlangıcı şöyle anlatılıyor:
“1903-1904 yılları civarında iki İskoç, birkaç akrabayı bir araya getirdi ve şehrin yaklaşık 10 mil dışında yer alan Paradiso’daki yarış parkurunda dokuz delik açtı. Başlangıçlar mütevazıydı”.
Paradiso’nun bugünkü adı Şirinyer. Şehir diye tarif edilen yer ise muhtemelen Buca, eski adıyla Boudja. İki İskoç gencin kim olduğu, isimlerinin ne olduğu bilinmiyor, ancak golf deliklerini at yarışlarının yapıldığı bir alana açtıkları anlaşılıyor. Dolayısıyla golf sahası uzun süre orada kalamıyor ve kulüp 1931’de Bornova’ya yani eski adıyla Bournabat’a taşınıyor.
Yazılı tarihe göre İzmir’de ilk golf kulübü İzmir-Bournabat Golf Kulübü adıyla 1905 yılında faaliyete başlamıştı. Bu kulüp Osmanlı topraklarında kurulan ikinci golf kulübüydü. İlki İstanbul’da 1895’te kurulmuştu. 12 delikten oluşan sahası Okmeydanı’ndaydı. Bugün İstanbul Golf Spor İhtisas Kulübü adıyla faaliyetini sürdürüyor ve dünyanın en eski kulüplerinden biri olma özelliğini taşıyor.
İzmir-Bournabat Golf Kulübü iki dünya savaşını inişli çıkışlı da olsa atlatmıştı. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte golf parkuru önce onikiden dokuza ve sonra sadece altı deliğe küçüldü.
1945’te savaşın sona ermesiyle tekrar eski ihtişamlı günlerine döndü. 1970 yılında faaliyetine son vermek durumunda kalmasaydı, İzmir-Bournabat Golf Kulübü de dünyanın en eski golf kulüplerinden biri olacaktı.
İzmir-Bournabat Golf Kulübü sadece bir spor kulübü değildi, sosyal bir merkezdi.
1909 İzmir doğumlu Alfred A. Simes, 2001’de ölümünden önce verdiği bir röportajda ait olduğu topluluk için golf kulübünün önemini şöyle anlatıyordu:
“Bornova golf kulübü, İkinci Dünya Savaşı’ndan önce ve sonra İngiliz topluluğu için önemli bir mekândı. Artık fotoğraf albümlerinde kalan süslü elbiselerle katıldığımız partiler de dahil olmak üzere birçok etkinlik orada düzenleniyordu.”
İzmir-Bournabat Golf Kulübü kurulduğu günden itibaren Bornova’nın sosyal hayatının merkeziydi. Bay Simes’in bahsettiği baloların yanı sıra Noel kutlamaları da kulüpte yapılırdı. Avrupa’dan gelen hanedan mensupları gibi önemli konuklar kulüpte ağırlanırdı.
Diğer bir anı 1905 İzmir doğumlu Arthur Lawrence’tan: “Babam, beni golfle tanıştırdığında yedi yaşındaydım. Ben solağım ve solak sopa yoktu. Kendi golf sopalarından birini kesip biçerek solak sopa yaptı. Paradiso’daki sahada deliklerin merkezi kumla kaplı, yeşillikleri biçilmemiş dokuz delikli bir parkur vardı. İlkbaharda çimenlerin uzun olduğunda vaktimizi, golf oynamaktan çok otların arasında kaybolan topları aramakla geçirirdik.”
1960 İzmir doğumlu Frederick de Cramer ise İzmir-Bournabat Golf Kulübü’nün artık eski gücünü kaybettiği zamanları anlatıyor: “Bornova’da bir golf sahası vardı. Annemle babam orada golf oynarlardı. Bornova’daki İngiliz Kulübü benim zamanımda artık aktif değildi. İnsanlar daha çok kağıt, briç, bilardo, tenis ve dart oynuyorlardı.”
1970 yılında İzmir-Bournabat Golf Kulübü kapandı. Şimdi Mattheys Gardens’da yeniden hayat bulan Mini Golf sahası dokuz parkurdan oluşuyor ve her golf parkurunda o dönemin sembolü olmuş ve günümüze kadar ulaşmış Bornova’da yer alan dokuz köşkün mimari özelliklerini, dönemin sosyokültürel ve ekonomik değerlerini yansıtan Minyatür Bornova Köşkleri bulunuyor. Her parkurda yer alan Minyatür Bornova Köşkleriyle birlikte tarihten bir parçayı anımsatarak Bornova ile özdeşleşen golf sporunu yeniden canlandırıyor.